Herbicydy to obok zabiegów agrotechnicznych skuteczne narzędzie likwidacji konkurencji roślin uprawnych, czyli chwastów. Korzystanie z nich jest konieczne w każdej profesjonalnej uprawie, w przeciwnym wypadku mogłoby dojść do znacznego obniżenia jakości i wysokości plonu. Mają duży wpływ na ekonomiczny wynik. Jak dobierać środki ochrony roślin, by zwiększyć efektywność uprawy?
Jakie zagrożenie stanowią chwasty dla upraw?
Głównie negatywne znaczenie chwastów wynika z ich konkurencyjności względem roślin uprawnych. Walczą o wodę, składniki pokarmowe, światło i przestrzeń.
Z reguły wcześniej zaczynają wzrost (mniejsze wymagania cieplne), rosną szybciej, a przy tym mają ogromne zdolności rozmnażania i rozprzestrzeniania się. Są zagrożeniem dla upraw przez cały okres wegetacyjny lub w określonych fazach ich rozwoju.
- Dobrym przykładem jest kukurydza, która jest siana późno, a w dodatku charakteryzuje się wolnym wzrostem początkowym. W tym wypadku celem rolnika jest utrzymanie niezachwaszczonych upraw do momentu wytworzenia przez kukurydzę 8-10 liści właściwych. Presja ze strony chwastów może obniżyć plonowanie o 30%.
- Miotła zbożowa w liczbie powyżej 50 szt./m2zmniejsza masę ziarna w kłosie zbóż o 15%.
- Chwasty mocno konkurencyjne np. ostrożeń, mogą powodować szkody w zbożach czy rzepaku już przy 1 sztuce na 1m2
- Liczby dotyczące „szkód” są różne w zależności od rodzaju upraw, gatunku rośliny niepożądanej i wielu innych czynników. Są jednakże ekonomicznie odczuwalne.
- W przypadku chwastów należących do tej samej rodziny np. psianki czarnej w uprawie ziemniaka dochodzi także zwiększone zagrożenie występowania chorób i szkodników. Takie chwasty to żywiciele pośredni patogenów, a także szkodników.
- Jako chwasty traktuje się samosiewy roślin uprawnych.
Herbicydy ograniczają potencjalną szkodliwość ze strony chwastów i tym samym zwiększają efektywność upraw. Przy zwalczaniu gatunków niepożądanych sprawdza się zasada: „im wcześniej, tym lepiej”. Oczywiście wpływ na to ma metoda oprysku i odpowiedni wybór środków ochrony. Skuteczne herbicydy to najlepszy sposób na chwasty.
Herbicydy a dwie główne metody odchwaszczania
Duży wpływ na efektywność uprawy ma wybór metody odchwaszczania. Herbicydy stosuje się nalistnie lub doglebowo. W pierwszym przypadku zabieg nie jest uzależniony od wilgotności podłoża, ale jednocześnie rośliny niepożądane muszą być na tyle rozrośnięte, by substancje aktywnie czynne sprawnie przenikały przez nadziemne części i hamowały określone procesy fizjologiczne.
Zabiegi doglebowe wykonuje się przed siewem roślin lub po siewie, ale jeszcze przed wykiełkowaniem. Herbicydy działają dłużej, a ich efektywność jest uzależniona od większej ilości czynników, np. od wilgotności i pH podłoża. Susza hamuje działanie.
Jak właściwie dobierać i stosować herbicydy?
Herbicydy dobiera się względem rodzaju uprawy, a także typu zachwaszczenia (gatunku dominującego + ogólnie chwastów występujących na danym polu). Działają selektywnie na chwasty jednoliścienne, dwuliścienne lub oba rodzaje.
W sprzedaży dostępne są także herbicydy totalne (niszczą każdą zieleń, z którą mają kontakt). Są wykorzystywane do oczyszczania pola przed zakładaniem upraw. Aby zwiększyć efektywność uprawy należy stosować się do poniższych wskazówek:
- Zawsze należy używać dawek zalecanych przez producenta. Zbyt rozcieńczona ciecz robocza może nie zadziałać, zbyt mocna generuje niepotrzebne straty preparatu.
- Zaleca się stosować naprzemiennie herbicydy zawierające substancje aktywnie czynne należące do różnych grup. W przeciwnym wypadku wraz z upływem czasu (tj. na przestrzeni lat) poszczególne związki mogą być mniej skuteczne (chwasty usprawnią mechanizmy odpornościowe).
- Preparatów nie powinno się stosować przed prognozowanymi deszczami (jakimikolwiek w przypadku herbicydów dolistnych) i ulewnymi (u doglebowych, gdyż mogłyby doprowadzić do wymywania preparatu poza obszar dostępności dla chwastów).
- Herbicydy stosuje się w określonym zakresie temperatur, należy unikać dużego chłodu i upałów. Większość związków aktywnie czynnych jest skuteczna w temp. 10-25°C. W niskich temperaturach ok. 5°C, dobrze radzi sobie chlorotoluron oraz prosulfokarb.
- Herbicydy czasem miesza się z innymi pestycydami, to ogranicza liczbę zabiegów i pozwala na oszczędność wody. Jednakże trzeba zorientować się co z czym można mieszać. Dla przykładu nie łączy się produktów zawierających pinoksaden lub fenoksaprop-P-etylu z herbicydami opartymi na MCPA.
Właściwie stosowane herbicydy zapewniają skuteczną ochronę przed zachwaszczeniem i poprawiają warunki do wzrostu roślin uprawnych, tym samym pozwalając uzyskać plon lepszy jakościowo i ilościowo.
Jednocześnie nie należy bagatelizować innych rozwiązań, które zmniejszają zachwaszczenie, takich jak zabiegi agrotechniczne, stosowanie płodozmianu, trzymanie się optymalnych terminów i norm siewu, a także korzystanie z nasion kwalifikowanych.
Takie nasiona sprawnie kiełkują, są wolne od patogenów i ograniczają ryzyko powstawania pustych miejsc na roli szybko zarastających chwastami.
